top of page

Bitkiler Neden Uçucu Yağ Üretir?

Bilinen 400.000 bitki türünün yarısından fazlası angiyosperm (kapalı tohumlular) grubunun üyesidir. Angiyospermler ve gimnospermler (açık tohumlular), bitki alemindeki uçucu yağların yaygın üretildiği bitki gruplarıdır.


Bitki yaşamı evrimleştikçe, bitkilerin giderek değişen çevreye uyum sağlamak amacıyla uçucu yağlar gibi ikincil metabolitleri üretmeye başladıklarına inanılmaktadır.

Bitkiler fiziksel bir beden içerisinde yapılanmıştır ve bitkilerin canlılığını sürdürüp kompleks kimyasal aktiviteleri yerine getirebilmek için toprak, su, hava ve güneş ışığına ihtiyaçları vardır. Bu karmaşık kimyasal aktiviteyle, bitkinin yaşamı için hayati önem taşıyan enzimler, proteinler, lipidler, karbonhidratlar ve klorofilden oluşan birincil metabolitler ve yaşam için gerekli kabul edilmeyen unsurlar olan alkaloidler, flavonoidler ve uçucu yağlar gibi ikincil metabolitler üretilmektedir.


Bitkiler neden uçucu yağ üretir?

Tozlaştırıcıları ve dağıtıcı ajanları kendine çekmek için;

Böcekler 20 milyon yılı aşkın süredir çiçekleri tozlaştırmaktadır. İnsanlar gibi böcekler de olası üç nedenden dolayı spesifik bitkilere çekilmektedir: aroması, rengi veya fiziksel yapısı. Koku, böcekler için çiçeğin renginden daha çekici bir unsurdur. Arılar, kelebekler ve böcekler çiçeğin aromasının çekimine kapılmaktadır.

Bir tür bitki-bitki rekabeti olan allelopatide rol oynayabilmek için;

Allelopati, bir bitkinin, etrafındaki alan veya bölgede yetişen rekabetçi bitkileri önlemek için kimyasal madde salgılamasıdır. Rekabetçi büyümeye engel olan kimyasal maddeler (mesela, terpenler) allelokimyasallar olarak bilinirler.

Böceklere ve diğer hayvanlara karşı savunma bileşiği olarak görev yapmak için;

Bitkiler de diğer canlılar gibi kendilerini çeşitli avcı türlerden korumak zorundadır. Bitkiler böceklerin ve diğer hayvanların onlara yaklaşmasını önlemek için terpenoid bileşiklerini kullanır. Örneğin çam, tomurcuk kurduna karşı kendini savunmak için iğnelerinden uçucu yağlar veya terpenlerden oluşan karmaşık bir karışım salgılamaktadır.

Antifungal ve antibakteriyel yapıları ile bitkiyi korumak için;

Yaprak dökmeyen nitelikteki bazı bitkiler ve ağaçlar tarafından salgılanan reçineler ve terpenlerden oluşan karmaşık kombinasyonlar, bitkilerin yaşamını tehdit edebilecek olan çeşitli organizmalara karşı antimikrobiyal, antifungal ve antibakteriyel ajanlar olarak görev yapmak üzere salgılanmaktadır.


Bunların yanı sıra uçucu yağlar;

  • Bitkilerde suyun dengeli buharlaşmasını sağlar.

  • Güneş radyasyonunun bitkilerde oluşturduğu stresten bitkileri korur.

  • Bitkilerin, gece gündüz sıcaklık farklarına adaptasyonuna yardım eder.

  • Bitkilerde kabuk ve odun kısımlarında oluşan yaraların iyileşmesine yardımcı olur.

bottom of page